Paralelisht me luftën në Ukrainë, plaga e Tajvanit u rihap papritur. Asnjë konflikt nuk ka shpërthyer në “Detin e Kinës”, por erërat e rrezikshme të luftës janë rikthyer. Deklaratat e fundit të Joe Biden kanë tronditur ekuilibrin e brishtë gjeopolitik. Kjo nuk është e gjitha, sepse Biden shtoi një detaj që nuk duhet anashkaluar: Shtetet e Bashkuara do të ishin gati të mbrojnë ushtarakisht Tajvanin nëse Kina përpiqet të pushtojë ishullin me forcë. Në mënyrë indirekte, Uashingtoni ka përhapur një vello pasigurie mbi të ashtuquajturën paqartësi strategjike që ka udhëhequr lëvizjet e SHBA-së në këtë temë për dekada të tëra. Pas kësaj deklarate, ka nisur një program i përbashkët kundër Kinës pasi ajo ka bërë gati bombarduesit bërthamor. Kjo është sfida nga një aleancë e përbërë nga Shtetet e Bashkuara, Japonia, India dhe Australia, e cila synon të monitorojë aktivitetet e Pekinit në Detin Paqësor. “Kjo është më shumë se një çështje evropiane. Është një problem global,” tha Joe Biden, kreu i Shtëpisë së Bardhë, duke akuzuar Kremlinin për “shfarosjen e identitetit ukrainas”. Kjo aleancë përsëriti kundërshtimin e saj të ashpër ndaj dëshirës së Xi Jinping për të marrë nën kontroll Tajvanin, duke nisur një pushtim sipas modelit të atij ukrainas nga Vladimir Putin. Si mund të vihet në praktikë e gjithë kjo? Me Maritime Domain Awareness, një sistem satelitor i aftë për të monitoruar trafikun detar të anijeve të Republikës Popullore. Zyrtarisht, qëllimi është të kufizohen aktivitetet e paligjshme, përkatësisht gjuetia pa leje dhe kontrabanda. Jozyrtarisht, aspirata është që të ketë kontroll mbi çdo lëvizje ushtarake. Fleta e të dhënave e shpërndarë nga Shtëpia e Bardhë flet për luftën kundër anijeve të errëta, që është kontrabandë e të gjitha llojeve, duke nisur nga kalimi i naftës në det, i përdorur nga Irani dhe Koreja e Veriut për t’iu shmangur sanksioneve, dhe i miratuar tani edhe nga Rusia. Si përgjigje, Pekini ka dërguar aeroplanët e tij bombardues me aftësi bërthamore, së bashku me luftëtarët rusë, në Tajvan për manovra të përbashkëta ajrore. Një provokim i vërtetë, ku ndërhyri edhe Koreja e Veriut. Vendi nën kontrollin e Kim Jong-un ka lëshuar tre raketa balistike nga zona Sunan në Phenian drejt Detit të Japonisë, vetëm pak orë pas përfundimit të vizitës së Biden në Azi.
Dykuptimësia dhe mbrojtja strategjike
Në çdo rast, deklaratat e Bidenit ndezën shumë reagime. Sigurisht, presidenti i SHBA e minimizoi mundësinë që Kina mund të përpiqet të marrë Tajvanin, por ai përsëriti gjithashtu rëndësinë e dërgimit të një mesazhi me zë të lartë dhe të qartë për qeverinë kineze. Një mesazh sa i thjeshtë aq edhe potencialisht i rrezikshëm për çdo reagim: do të ketë pasoja të rënda nëse Pekini merr një veprim të tillë. Pse Biden ndjeu nevojën për ta bërë të qartë këtë koncept? Ndjenja është se, pas luftës që shpërtheu në Ukrainë, e parashikuar paraprakisht nga Uashingtoni, por që shpërtheu gjithsesi, Shtetet e Bashkuara duan të tërheqin një vijë të kuqe të qartë dhe të dukshme. Një vijë edhe më e qartë se ajo e tërhequr në atë kohë në një përpjekje për të shmangur sulmin e planifikuar nga Moska, me një pasqyrë të pasme dukshëm jo mjaft të qartë. Wall Street Journal citoi mendimin e një zyrtari të Shtëpisë së Bardhë se pretendimet e Biden nuk do të diktonin në asnjë mënyrë një ndryshim në politikën e SHBA ndaj Tajvanit. Presidenti i SHBA thjesht do t’i referohej detyrimit të Shteteve të Bashkuara për të forcuar aftësinë e Taipeit për të mbrojtur veten, siç e përcakton në të vërtetë Akti i Marrëdhënieve me Tajvanin. Ky akt, i miratuar në vitin 1979, nënkupton çdo përpjekje për të përcaktuar të ardhmen politike të Tajvanit përmes çdo gjëje tjetër përveç mjeteve paqësore, siç është kërcënimi ndaj interesave amerikane. Pozicioni i lartpërmendur, shpesh i përcaktuar si paqartësi strategjike, deri më tani ka pasur gjithmonë qëllimin për t’u siguruar që as Taipei dhe as Pekini nuk ndiheshin mjaft të sigurt për të bërë lëvizje që do të prishnin status quo-në.
